SUYUN SERÜVENİ
1.Su doğada hangi hallerde ve nerelerde bulunur?
Su doğada katı, sıvı ve gaz hallerde bulunur. Suyun doğada sıvı halde bulunduğu yerler göl, akarsular denizler ve yer altı suları, katı halde soğuk iklimli bölgelerdeki buzul, dağlarda kar,buz ve gaz olarak ise bulutlarda bulunur.
2.Yeryüzünden yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı düşer.Bunun sebebi ne olabilir?Araştırınız.
Yeryüzünden yükseklere çıkıldıkça hava sıcaklığı düşer.Çünkü yeryüzüne ulaşan güneş ışınlarının bir kısmı yeryüzü tarafından emilir.Böylece yeryüzüne yakın olan hava ısınır.Yükseklerdeki hava ise alçak yerlere göre sürekli halde değişimleri nedeni ile soğuktur.
3.Yağış ve buharlaşma birbirini dengelemeseydi ne olurdu?Tartışınız.
Yağış ve buharlaşma birbirini dengelemeseydi denizler kurur, karalarda hiç su kalmazdı.Çünkü karalardaki su sürekli denizlere ve okyanuslara doğru akar. Deniz ve okyanuslardan su buharlaşır ve ardından yağış olarak karalara geri döner.Eğer yağış ve buharlaşma olmasaydı su döngüsü dediğimiz bu olayın gerçekleşmesi mümkün olmazdı.
GÜNEŞ BİZE ÇALIŞIR-ENERJİ KAYNAĞI GÜNEŞ
4. Güneş olmasaydı hangi enerji kaynakları olmazdı?
Güneş olmasaydı kökenini güneş Güneş olan hiçbir enerji kaynağı olmazdı.Odun, kömür, petrol ve ürünleri ile bitkiler besin üretemeyecekleri için besinlerdeki enerji kaynakları da olmazdı.Su döngüsü olmasaydı, hidroelektrik santrallerde, fosil yakıtlar olmasaydı termik santrallerde, elektrik enerjisi üretilemezdi.
5. Güneş olmasaydı su döngüsü gerçekleşirmiydi? Neden?
Yeryüzü suları güneş enerjisinin etkisiyle buharlaşır. Buharlaşan su yağışlarla geri döner ve yeryüzündeki su dengesi korunur.Güneş enerjisi olmasaydı bu olay gerçekleşmezdi.
Güneş ışığından nasıl yararlanırız?Açıklayınız.
Güneş, bizim temel ısı ve ışık kaynağımızdır.Yakıtların kökeni güneşe dayanır.Yakıtları da ısı, hareket, elektrik ve ışık enerjileri elde etmek için kullanırız. Güneş enerjisini bitkiler besinlerini üretmek için kullanır.Ayrıca güneş enerjisini güneş pili ve güneş panellerinde kullanırız.
ISI SICAKLIK
1.Karpuz, su şişesi, saklama kapları vb. buzdolabından çıkarıldığı zaman dışları neden buğulanır?
Buzdolabından çıkarılan maddeler soğutulmuştur.Dışarısı buzdolabına göre sıcaktır.Bu nedenle maddeler üzerinde su damlacıkları oluşur.
2.Tüm canlılar su kullandığı halde yeryüzündeki sular neden tükenmez?
Su döngüsünde su halden hale girerek yeryüzüyle gökyüzü arasında dolanır.Canlılar Bir miktar su kullanılır.Kullandıkları suyu solunum ve boşaltım ile dışarı atar.
3.Astıgımız çamaşırların kuruyabilmesi için hava nasıl olmalıdır?
Çamaşırlarımızın daha hızlı kuruması için havanın güneşli ve sıcak olması gerekir.Bulutlu ve serin havalarda da çamaşırlar kurur.Ancak kuruma gecikir.
Isı ve Sıcaklık Farklı mıdır?
1.Isınmada kullandıgımız yakıtlar nelerdir?
Odun, kömür, doğal gaz, LPG, fuel oil, hava gazı vb.
2.Ateş bulunmadan önce insanların yaşamı sizce nasıldır?
Ateş bulunmadan önce insanlar yiyeceklerini çiğ olarak yiyorlardı.Soguktan korunmak için hayvanların kürklü derilerinden giysiler giyiyorlardı.Besinlerin uzun süre korunması mümkün olmuyordu
3.Otomobiller yakıt olmadan çalışabilir mi ?neden?
Yakıtı biten otomobil çalışmaz.Çünkü otomobilin çalışabilmesi için enerjiye ihtiyacı vardır.Örnegin, televizyonumuz da elektrik enerjisiyle çalışan bir alettir.Elektrik kesildiginde çalışmaz.
4.Yiyeceklerin üzerindeki enerji tablolarının anlamı nedir?
Paketin içindeki yiyeceğin belirli bir miktarı (100g)yenildiğinde ne kadar enerji vereceğini gösterir.
BUHARLAŞMA –YOĞUŞMA-KAYNAMA
1. Yağmur yağınca caddeler ve sokaklar ıslanır. Fakat bir süre sonra bu ıslaklık kaybolur.
Bunun sebebi nedir?
Bunun sebebi nedir?
Islaklığın kaybolmasının sebebi güneş ışınlarından alınan ısının etkisiyle suyun buharlaşmaşıdır.
2. Ocağın üzerindeki çorba kaynadıkça neden kıvamı artar?
Kaynayan çorbadaki su buharlaştıkça suyu azalır ve çorbanın kıvamı artar,
3. Buzdolabından çıkardığımız şişe ve kavanozların dış yüzeyinde neden su damlacıkları oluşur?
Su damlacıklarının oluşmasının nedeni yoğuşmadır. Odanın ya da buzdolabının bulunduğu ortamı dolduran havada çeşitli gazlarla birlikte bir miktar da su buharı vardır. Yağmurun oluşmasındaki gibi havadaki su buharı kavanozun ve şişenin soğuk yüzeyine çarparak yoğuşur ve su damlacıkları oluşur.
ERİME DONMA
**1.Havanın çok sıcak olduğu bölgelerde, yol yapımı için neden asfalt kullanılmaz?
Asfalt sıcakta eridiği için yollar çabuk bozulur.Bu yüzden hava sıcaklığı yüksek olan yerlerde yollara parke taş döşenir.
**2.Isıtılan her maddenin sıcaklığı daima artar mı?Neden?
Isıtılan maddeler hâl değişimine uğramıyorsa sıcaklıkları yükselir.Hal değişimi varsa sıcaklık sabit kalır.
*3.Dondurmayı neden buzdolabında saklarız?
Dondurma donmuş haldedir.Hal değiştirmeden kalabilmesi için soğuk ortamda saklanması gerekir.Böylece dondurmanın ısı alarak erimesi engellenmiş olur.
Bir maddenin erime ve donma sıcaklığı birbirine eşititr.
***1.Demir yollarında rayların yazın döşenmesinin nedeni ne olabirir?
Yazın hava sıcaklığı fazla olduğu için sıcaklık artışı raylarda genleşmeye yol açar. Kışın büzülen rayların arası açılsa da sorun yaratmaz. Raylar kışın döşenmiş olsa yazın geleşip eğilebilir.
***2.Soğuk bardağa sıcak çay doldurulurken bardak çatlayabilir. Nedeni nedir?
Soğuk bardağa çay doldurulurken bardağın çatlamasının sebebi genleşmedir. Sıcak çay bardakta ani genleşmeye neden olur. Çay ile bardağın sıcaklığı arsındaki fark çok büyük olursa bardak ısıyı hızlı bir şekilde alır. Dolayısıyla genleşme de hızlı olur. Hızlı genleşmeler çatlamaya neden olur.
***3.Aynı ortamda bulunan toprak testi içindeki su, plastik kaptaki sudan daha soğuktur. Bunun sebebi nedir?
Toprak testi gözenekli yapıya sahip olduğundan gözeneklerden sızan su testinin yüzeyinde buğu ya da damlacıklar şeklinde birikir. Sonra bu buğu ve damlacıklar testinin yüzeyinden ısı alarak buharlaşır. Testiyi soğutur. Testi de içindeki suyu soğutur.
***4.Avucumuza aldığımız buz erirken elimizin içinde serinlik hissederiz. Neden?
Buz, elimizden ısı alarak erir. Isı kaybeden elimiz ise üşür.
***5.Yeni atılan betonlar sabah ve akşam saatlerinde sulanır. Neden?
Gündüz buharlaşma fazla olduğu için sulama işi yeterince etkili olmaz.
***6.Kaynama ve buharlaşma arasında ne gibi farklar vardır?
Her kaynama olayı aynı zamanda bir hızlı buharlaşmadır. Kaynama belli sıcaklıkta gerçekleşir. Kaynamada sıvının her yerinden gaz haline geçiş vardır ve sıcaklık değişmez. Buharlaşma her sıcaklıkta gerçekleşebilir. Sıvı ısı alarak gaz haline geçer. Buharlaşmaya sıvı yüzeyinde gerçekleşir. Buharlaşan sıvının sıcaklığı değişebilir.
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
KAYNAMA-ERİME-DONMA NOKTASI-YOĞUNLUK
***1.Buzdolabının buzluğuna konulan su, donduğu halde kolonya neden donmaz?
Su ve kolonyanın farklı maddeler olduğunu bu nedenle farklı sıcaklıklarda donacağını tahmin etmelerini bekleyiniz.
***2.Suyun miktarının değişmesi kaynamaya başladığı Sıçaklığı değiştirir mi?
Suyun aynı ortamda kaynama sıcaklığı sabittir. Bir sıvının kaynamaya başladığı sıcaklık cinsine bağlıdır. Miktarına bağlı değildir.Yani 1 g su 100 °C’ ta kaynar, 100 g su da 100 °C’ ta kaynar.
***1.Saf su denilince ne anlıyorsun?
İçerisine farklı bir madde katılmamış maddelere saf madde denir. Başka bir deyişle buharlaştırma, mıknatısla ayırma, eleme gibi basit yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılamayan maddelere saf madde denir. Söz gelimi saf su, buharlaştırmayla farklı maddelere ayrıştırılamaz.
***2.Bütün sıvıların kaynamaya başladıkları sıcaklık hep aynı olsaydı ne olurdu?
Etil alkol gibi saf maddelerin sıcaklığı da kaynama başlayıncaya kadar artar. Ancak, kaynarken sıcaklıkları sabit kalır. Söz gelimi, su 100 °C 64 °C
Yoğunluğu Hesaplamak
Bir maddenin yoğunluğunu hesaplamak için kütle ve hacim değerlerinin bilinmesi
gerekir. Kütlenin, hacme oranı yoğunluğu verir.
Her maddenin kendine özgü bir yoğunluğu vardır. Maddeleri yoğunluğuna bakarak birbirinden ayırt edebiliriz.
1. Kışın hava sıcaklığı zaman zaman sıfırın altına düşer. Buna rağmen denizler donmaz.Neden?
2. Bazen göller ve nehirler donar. Ancak buralarda yaşayan balıklar ölmez. Neden?
Su bilindiği gibi yüzeyden itibaren donar. Buzun altında suyun sıvı kaldığını gözlemlemişsinizdir. Nehir ve göllerin yüzeyi buzlanınca buz dipteki suyun ılık kalmasına neden olur. Bu durum su içinde yaşayan balıkların ölmesini önler.
***. Kütlesi büyük olan maddelerin hepsi suda batar mı?
Kütlesi büyük olan maddelerin hepsi suda batmaz. Örneğin, gemi çok kütlesi büyük olmasına rağmen batmaz. Yoğunluğu sudan büyük olan maddeler batar.
***** Çorbanızın yağı neden üstte toplanır?
Çorbadaki yağ suda çözünmediği için çorbanın suyuna karışmaz. Ancak yoğunluğu suyunkinden küçük olduğu için çorbanın yüzeyinde kalır.
*** Ayakkabılarımızın tabanları demirden yapıldığında daha dayanıklı olabileceği hâlde neden köseleden yapılır?
Farklı malzemelerin yoğunluk, dayanıklılık, fiyat vb. özelliklerinin kullanım alanlarını belirler.
*** Atatürk'ün akıl ve bilme verdiği önemi en güzel örnekleyen inkılabların hangileri olduğunu
araştırarak öğreniniz.
araştırarak öğreniniz.
Atatürk'ün akıl ve bilime verdiği önemi en güzel örnekleyen inkılabı Eğitim Öğretimin Birleştirilmesi (Tevhid-i Tedrisat) dir.
Harf inkılabı, kadınlara seçme ve seçilme hakkı verilmesi vb. örnekler de verilebilir.
***. Sıcaklıkları farklı iki madde birbirine temas ederse, maddeler arasındaki sıcaklık değişimi
için neler söylenebilir?
için neler söylenebilir?
Sıcak değeri fazla olan maddeden sıcaklık değeri az olan madde ısı almaya başlar. Sıcaklıklar eşitlendiğinde ısı akışı durur. Sıcaklık değeri fazla olan maddenin verdiği ısı, sıcaklığı az olan maddenin aldığı ısıya eşittir.
*** Güneş enerjisi Dünya'daki temel enerji kaynağımızdır. Güneş, Dünya'dan çok uzakta olmasına rağmen güneş enerjisi Dünya'ya nasıl ulaşır?
Güneş, Dünya'mızdan çok uzakta olduğu hâlde ışınlarını Dünya'mıza ulaşır. Böylece Dünya'mız ısınır. Bu durum güneş enerjisinin Dünya'mıza ışınlarla taşındığının bir kanıtıdır.
Güneş enerjisi yeryüzüne ışık ışınları ile ulaşmaz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder